Taalvaardigheid stimuleren en versterken


Heeft jouw school veel taalzwakke leerlingen, leerlingen met een andere thuistaal ofwel leerlingen die aantikken op één of meerdere van de OKI's? Een taalarme of taalrijke omgeving beïnvloedt de leerkansen van je leerlingen. Hoe kun je als school deze leerkansen maximaliseren?
  • Wat is OKI?

    OKI staat voor OnderwijsKansarmoede Indicator. Deze indicator werd ontwikkeld om in kaart te brengen welke scholen recht hebben op extra ondersteuning (lestijden, werkingsmiddelen) zodat zij nog beter kunnen inzetten op gelijke onderwijskansen voor al hun leerlingen.

    Het cijfer voor de school is het gemiddelde van alle leerlingen, inclusief de kleuters.  Per leerling wordt een waarde bepaald die tussen 0 en 4 ligt, afhankelijk van hoeveel van de van 4 risicokenmerken worden aangetikt:


    1) een andere thuistaal dan de onderwijstaal,
    2) het opleidingsniveau van de moeder (geen diploma of getuigschrift hoger secundair onderwijs),
    3) de buurtindicator ofwel het wonen in een buurt met een verhoogd percentage schoolse vertraging (minimum 2jaar, op 15-jarige leeftijd),
    4) het ontvangen van een schooltoelage

    Onderzoek toont namelijk aan dat de onderwijskansen van leerlingen die meer dan andere leerlingen scoren of aantikken op de OKI beperkter zijn. Men noemt deze leerlingen ook risicoleerlingen.

  • Wat zijn de uitdagingen hierbij?

    Kansarmoede kan omschreven worden als een ongelijke verdeling van materieel, menselijk, sociaal en cultureel kapitaal.  Deze risicoleerlingen en hun gezinnen kunnen beïnvloed worden door diverse problematieken zoals financiële, sociale of emotionele problemen. Ze krijgen mogelijks minder kansen op het vlak van cultuur, sport en andere zaken die met hun persoonlijke ontwikkeling gepaard gaan.

    Taalachterstand is een concreet risico waar ze mee te maken krijgen. De leerlingen begrijpen onvoldoende wat er in de les gezegd of geschreven wordt. Ze kunnen niet vlot communiceren met medeleerlingen en leerkrachten. Dit beïnvloedt hun studiekeuze en latere leven.

    Deze uitdagingen hebben hun effect op leerprestaties en klasgedrag , wat de leerkracht in een OKI-school voor de nodige hindernissen plaatst.

  • De invloed van woordkennis op het dichten van de kloof
    Een leerkracht die woordenschat sterk beklemtoont, kan een rol spelen bij het dichten van de kloof tussen kinderen uit taalrijke en taalarme milieus. (Biemiller 2002)

    Feiten over woordkennis:
      • Slechts 4000 woorden dragen bij tot 96% van de gesproken taal terwijl het aantal verschillende woorden in populaire hedendaagse artikelen 500.000 is.
      • Op driejarige leeftijd hebben kinderen uit betere milieus 30 miljoen woorden meer gehoord dan kinderen uit kansarme gezinnen. (30 million word gap, Hart & Risley 2003)
      • 86 tot 98 % van de woorden die tot de woordenschat van een kind behoren, bestaat uit woorden die ook tot de woordenschat van hun ouders behoren (inclusief gebrekkig of negatief taalgebruik dus).
      • Woordenkennis heeft een significant effect op het academisch succes (Casteleyn & Vandervieren, 2017)
      • Toename van woordenschat hangt vooral van lezen af. (Cunningham & Stanovich, 1998)


      Kortom woordkennis bepaalt tekstbegrip & hoe anderen ons zien en wij de wereld, het is het hart van leren op school. Een goede achtergrondkennis over het onderwerp van de tekst compenseert zelfs een matige leesvaardigheid.

     

Leerkansen maximaliseren doe je met:

  • De preventieve leesinterventie Bouw!
    Bouw! creëert gelijke leerkansen door iedereen de beste leesstart te geven.  Bouw! geeft leerlingen met een risico op leesproblemen inzicht in alfabetische principes als klank-tekenkoppeling en fonemisch bewustzijn. Bouw! is als het ware een taalintegratietraject, inzetbaar naast elke leesmethode. Bewezen effectief: het doet leesproblemen met ruim 60% dalen!  Meer over Bouw!
     

    Sharis_DeMosteheuvel_oefenen-met-Bouw_Lexima.be
  • De remediërende leesgame Lezergame
    Al spelend participeert de leerling aan het leesproces en doorloopt hij 3 trajecten (letters, eenlettergrepige en meerlettergrepige woorden). Kan zelfstandig (vrij spel) of onder begeleiding (oefenspel) gespeeld worden.  Keuze tussen actieve en passieve spellen, al dan niet tegen de tijd, met aanpasbare leessnelheid en gesproken speluitleg. Je leest er hier alles over.
     

    optimized-klasje-aan-de-slag-op-lezergame
  • Alinea, die taalbarrières sloopt
    Voor anderstalige nieuwkomers en leerlingen met hardnekkige lees- of schrijfproblemen sloopt Alinea (Suite of Online) taalbarrières door de gebruiksvriendelijke voorleesfunctie, woordvoorspeller, spellingcontrole, (beeld)woordenboeken, werkwoordvervoegingen, markeer-en-samenvatfunctie, enz.  Gratis via LeesVoor! mits attest.  Ontdek nu Alinea Suite.
     

    Alinea
  • NT2 om een start te maken in het Nederlands
    Het NT2 aanbod (Schoolsupport) werd ontwikkeld voor leerlingen die niet vaardig zijn in de Nederlandse taal en op verschillende momenten in het schooljaar instromen.  Met NT2 bouwen zij (al luisterend) een basiswoordenschat op. Door de auditieve ondersteuning via de Voorleespen kan er ook zelfstandig geoefend worden. Ook voor rekentaal bestaat een leerboek!  Bekijk nu de mogelijkheden van NT2 Praat mee! en NT2 Speel mee!.
     

    nt2 tp
  • KITS en KLAP die tekstbegrip en kennis stimuleren
    De KITS-krant (vanaf 10 j.) en het KLAP-magazine (vanaf 8j.)  helpen het leesniveau van je leerlingen, evenals hun tekstbegrip en kennis over de wereld vooruit. Op maat van jongeren, met variatie in thema's en artikellengte. Een klaspakket komt met uitgewerkte lessen, een uitgebreid digitaal aanbod en online toegang tot 100den informatieve boeken!  Ontdek nu KITS en KLAP.
     

    Kits en Klap
  • Boekies als leesbevorderingsplatform
    Een rijk digitaal boekenaanbod voor 4 tot 14 jaar met audiovisuele leeshulpen, thema- en deelbare leeslijsten en een leerlingdossier. Dankzij de voorleeshulp kunnen ook moeizame of anderstalige lezers zelfstandig aan de slag.  Meer over Boekies.
     

    boekies