Leesvaardigheid bevorderen via internationalisering

Was jij ook benieuwd hoe internationalisering leesvaardigheid kan bevorderen? Wij alvast wel. Tijdens het seminarie van de Vlaamse onderwijsraad (VLOR) rond leesbevordering via internationalisering stond centraal hoe internationalisering bijdraagt tot een betere leesvaardigheid en meer leesplezier. - april 2023

Naast bijdragen vanuit Ierland, de Taalunie en Iedereen Leest, werd het seminarie ook onderbouwd met praktijkverhalen.

Orlaith O’Connor, Ierse Assistant Chief Inspector Education, gaf een aantal belangrijke accenten mee in haar lezing rond de strategie van het Ierse departement onderwijs om laaggeletterdheid en laaggecijferdheid in Ierland aan te pakken.

Het schoolsysteem in Ierland is vrij uniek want het wordt de volle 100% gefinancierd door de overheid. Dit gecentraliseerd onderwijssysteem wordt beheerd door het ministerie van Onderwijs dat instaat voor beleidsvorming, toewijzing van middelen, administratie en kwaliteitsbewaking. In totaal spendeert het Ierse ministerie krap 10 miljard euro per jaar aan onderwijs. Net geen 30% van het totale onderwijsbudget gaat naar kinderen met een extra zorgnood of het buitengewoon onderwijs.

Zowel in het buitengewoon onderwijs als in het reguliere onderwijs kampte Ierland in het verleden met zwakke resultaten op vlak van geletterdheid en gecijferdheid. Om dat aan te pakken ontwikkelde het ministerie in 2011 een strategie die steunt op 6 pijlers:

1) De ouders en het netwerk van het kind ondersteunen zodat ze de taal- en rekenontwikkeling van hun kind helpen stimuleren.

2) De kennis van onthaalmoeders en leerkrachten versterken door professionalisering.

3) De bekwaamheid van directie en schoolleiders opbouwen.

4) Het curriculum en de leerervaring van de leerling verbeteren.

5) De leerlingen met extra zorgnoden helpen om hun potentieel volop te benutten.

6) Optimalisatie van het testen en evalueren van leerlingen om hun taal- en rekenvaardigheden te bevorderen.

Ierland zette tussen 2011-2020 sterk in op bovenstaande krachtlijnen met als doel een attitudewijziging rond geletterdheid en gecijferdheid bij kinderen en jongeren te activeren. Bovendien verbonden ze zich er ook toe om de uitkomsten rond taal- en rekenvaardigheid te verbeteren binnen alle lagen van het onderwijs. Zo wilde Ierland tegen 2020 het percentage van hun 15-jarigen die bij het PISA-onderzoek ‘op of onder niveau 1’ scoorden, halveren. Een enorme uitdaging maar Ierland maakte grote sprongen vooruit binnen de PISA-ranking (reading literacy domain). Terwijl ze in 2009 op de 21ste plaats stonden, klommen ze in 2015 al naar een mooie vijfde plaats en een verdienstelijke achtste plaats in 2018. Slechts 11,8% van hun 15-jarigen scoorden in 2018 op vlak van leesvaardigheid ‘op of lager dan niveau 2’.

‘DEIS’ (Delivering Equality of opportunity In Schools) of gelijke kansen op scholen realiseren, was het belangrijkste beleidsinitiatief van het departement onderwijs om die onderwijsachterstand aan te pakken. Het departement onderwijs pompte alleen al voor het ‘DEIS’-programma 180 miljoen euro in het onderwijs. Ondertussen werkt één derde van alle Ierse scholen met het ‘DEIS’-programma. Binnen dat programma krijgt de school 3 belangrijke taken of verantwoordelijkheden.

1) Zorg ervoor dat er extra ondersteuning gaat naar die leerlingen met het hoogste risico op het ontwikkelen van een leerachterstand.

2) Neem deel aan een systematische actieplanning om vooruitgang na te streven.

3) Ontwikkel en implementeer een driejarig ‘DEIS’-actieplan gebaseerd op de ‘DEIS’ thema’s (bv: samenwerking met ouders, aanwezigheid, welzijn, leiderschap…)

De afsluitende reflecties door Liesbet Heyvaert (Decaan Faculteit Letteren - KUL, voorzitter Leesoffensief) en An De Moor (Beleidsadviseur Talen Dpt. Onderwijs & vorming / Odisee, ondervoorzitter Leesoffensief) rondden het seminarie af. Het Leesoffensief, dat in 2021 door de Vlaamse regering opgericht werd om de leesvaardigheid van de Vlaamse jongeren te verbeteren, is gebaseerd op de succesvolle Ierse strategie.

Hoe dat in elkaar steekt, lichtte An De Moor uitgebreid toe tijdens één van onze live inspiratiesessies. Hou je ook graag een vinger aan de pols rond lees en leer gerelateerde thema’s? Bekijk dan ons aanbod van komende live of online inspiratiesessies. We nodigen per thema een academische gastspreker of ervaringsdeskundige uit die je helpt tot nieuwe inzichten te komen.

Lees je graag meer over het Leesoffensief? De Leesoffensief-nota telt net geen 100 pagina’s, reikt 50 adviezen aan en mikt op 4 doelgroepen met de allerjongsten (die nog niet zelf kunnen lezen), zwakke of moeilijke lezers en niet-lezers als hoofddoelgroepen. Met inzichten en acties zoals vroeggeletterdheid in de kinderopvang en de kleuterklas, het elitaire etiket weghalen rond lezen (ook een stripboek is lezen), het doorgeven van het leesenthousiasme via auteurs, een breder leesbeleid ook voor leerkrachten in spe, een Leesfonds voor de aantrek van private middelen, een Vlaanderenleestdag op 23 april enz. wordt duidelijk dat lezen niet alleen een taak is van de school, maar een breed maatschappelijk project met een draagkracht breder dan het onderwijs of de ouders. Lees de samenvatting op Onderwijs Vlaanderen.